Voorwoord

Het verbeteren van de gezondheid van alle burgers, dat willen we allemaal. Juist ook van de mensen die door hun sociale omstandigheden vaker dan anderen te kampen hebben met gezondheidsproblemen, op veel jongere leeftijd door chronische ziekten gehinderd worden en eerder doodgaan. Zij, die te lijden hebben van sociaal-economische gezondheidsverschillen. Weinig opleiding, inkomen, onveilige woonbuurt zonder groen, eenzaamheid en sociale uitsluiting, chronische stress – ­al die factoren leiden tot het ontstaan van chronische ziekten en belemmeren de mogelijkheden voor een gezonde leefstijl. In sommige wijken wonen veel mensen die hiermee te maken hebben. Daarom kiezen veel gemeenten en GGD-en voor een wijkgerichte aanpak. We weten namelijk, bijvoorbeeld uit de aanpak van ‘Gezond-in’ dat zo’n aanpak, waarbij meerdere factoren tegelijk worden verbeterd, de beste kans heeft om de gezondheid van mensen in die wijk te verbeteren. Méér dan een individuele, ziektegerichte benadering. Maar alleen als die mensen zelf betrokken zijn! Want alleen dan sluiten activiteiten aan bij wat mensen nodig hebben en belangrijk vinden. Te vaak in het verleden werden met de beste bedoelingen interventies aan de man gebracht, die uitgedacht waren achter bureaus, door en voor mensen die zelf niet in lastige sociale omstandigheden leefden. Die werkten niet voor mensen in kwetsbare omstandigheden. Het werd dus toenemend duidelijk dat we deze mensen echt moeten betrekken bij activiteiten om hun gezondheid te verbeteren. En dat we er niet zijn met alleen informatie verspreiden over het belang van bewegen, gezonde voeding of stoppen met roken. Veel mensen weten dat wel, maar hebben andere prioriteiten, of ervaren belemmeringen om gezond te kunnen leven. Het is echter voor veel gezondheidsbevorderaars en onderzoekers moeilijk om deze mensen te bereiken, of bij projecten betrokken te houden. Het is dan ook geweldig dat er nu dit handboek is, geschreven vanuit de rijke praktijkervaring van mensen die zelf vanaf het begin moesten ontdekken hoe je dat nou echt doet: inwoners betrekken, cocreëren en eigenaarschap laten ontstaan. Het is een praktisch boek, vol tips en voorbeelden, op een solide wetenschappelijke basis. Het biedt geen ‘one size fits all’ benadering. Immers elke situatie, elke wijk is anders. En elke professional is anders. Wel zijn er een aantal ‘bergtoppen‘ aan te geven waarlangs de weg altijd zal moeten gaan. Ook niet-wielrenners zullen met dit handboek echter zonder problemen, bezweet maar tevreden de finish van hun ronde halen …

Maria van den Muijsenbergh, Bijzonder hoogleraar Gezondheidsverschillen en Persoonsgerichte Integrale Eerstelijnszorg Radboudumc, strategisch adviseur/­projectleider Pharos, huisarts